Tionana Malawi!

Daar is ‘ie dan, de allerlaatste blog vanuit Malawi. Morgen vlieg ik weer terug naar Nederland. Tussen het inpakken door even af en toe een regeltje typen.

De afgelopen twee weken heb ik er in het ziekenhuis nog alles uitgehaald wat erin zat. Ondanks dat het niet heel druk is geweest op de afdeling ben ik druk bezig geweest. Ik heb de medicijn kar opnieuw gelabeld, het noodgevallen kastje opnieuw uitgezocht, alle documenten geordend. Zo kunnen ze me in ieder geval niet vergeten. Ook ben ik zodra het kon naar de OK gegaan en heb daar zelfs steriel mogen staan! Eerst bij twee hernia operaties en daarna bij een keizersnede. Ik was de eerste die het pasgeboren baby’tje vast mocht houden. Wat een bijzonder moment was dat. En wie had dat gedacht, ik aan het assisteren bij een operatie! Ook heeft m’n college me op een rustige dag meegenomen naar de ‘maternity wing’. Hier heb ik voor het eerst een bevalling meegemaakt en mocht ik zelfs de navelstreng doorknippen. Wat een ervaringen heb ik hier opgedaan en wat een kansen heb ik hier gekregen.

Maar aan alle leuke dingen komt een einde. Afgelopen vrijdag was mijn laatste dagje in het ziekenhuis. Bij het morning assemble hebben Maartje en Jakob allebei een praatje voor mij gehouden en kreeg ik een T-shirt van Malawi en een omslagdoek als bedankje. Super lief! Daarna was het tijd om nog voor de laatste keer aan de slag te gaan. Toevallig was er vandaag een grote open buik operatie dus besloot ik mee te kijken. Toen ik aankwam op de OK zei de verpleegkundige: ‘Ga je handen maar wassen Marit, het is je laatste dag en jij gaat deze operatie assisteren.’ Dat liet ik mij natuurlijk geen twee keer zeggen! Daar stond ik dan, samen met twee clinical officers aan de operatie tafel. Wat een bijzondere laatste ervaring met de OK. Na de operatie ben ik naar de vrouwen afdeling gegaan om daar de rest van de dag door te brengen. Er kwamen nog een paar collega’s speciaal langs om afscheid te nemen en één is zelfs nog de hele dag gebleven. Uiteindelijk was het ook tijd om van haar afscheid te nemen. Toen ze wegliep zag ik haar snel haar tranen wegvegen en dat zorgde ook bij mij voor tranen in mijn ogen. Wat is het moeilijk om afscheid te nemen van alle lieve mensen hier. In die drie maanden tijd bouw je toch een band met ze op. Om drie uur was het echt tijd om te gaan. Met een heel raar gevoel liep ik dan voor de laatste keer het ziekenhuis uit.

Vandaag, precies drie maanden geleden kwam ik aan in het mooie Malawi. Wat voelde het onwennig toen ik hier aan kwam. Het is zo’n ander land en het was ook zeker enorm wennen. Ik weet nog dat ik me aan het begin afvroeg waarom ik had gekozen om mijn stage in Malawi te doen. Het is zo ver weg van huis en de cultuur is zo anders dat ik me niet kon voorstellen hoe ik me hier ooit thuis kon gaan voelen. Aan het begin bleef ik me ook maar verbazen over van alles, dat heb ik ondertussen maar opgegeven want geloof me, de mensen hier blijven je verbazen! Na drie maanden wil ik niet meer weg, wat een prachtig land is dit. Maar naast alle mooie dingen heb ik ook verdrietige dingen meegemaakt.

In het ziekenhuis heb ik mensen weggestuurd zien worden omdat ze de behandeling niet konden betalen, ik heb kinderen tegen advies in weer door de moeder mee naar huis genomen zien worden omdat de moeder de medicatie te duur vond, ik ben erbij geweest als meisjes van 16/17 jaar te horen kregen dat ze besmet zijn met HIV. Ik heb kinderen op blote voeten bedelend over straat zien lopen en moeders met enorm kleine en dunne kindjes op de rug gezien. Maar ik heb ook mensen beter zien worden, ik heb ze lopend en lachend het ziekenhuis zien verlaten, ik heb ze zien lachen en dansen, blij zijn met wat ze hebben. Alle indrukken en ervaringen met Malawi zijn niet met woorden te omschrijven.

In het ziekenhuis heeft een tijdje geduurd voordat ik gewend was aan de collega’s en al helemaal voordat zij aan mij gewend waren. Maar ze hebben me een onvergetelijke tijd bezorgd. Op m’n laatste dag zei een collega nog tegen me: ‘Don’t forget you left a family behind in Malawi.’ En dat zal ik ook zeker niet vergeten. Malawi is een tweede thuis geworden voor mij door de lieve collega’s, maar ook zeker door de lieve vrijwilligers waarmee ik mijn tijd buiten het ziekenhuis heb doorgebracht. Ik ga geen afscheid nemen van Malawi want ik kom zeker terug.

Zikomo kwambiri Malawi, for showing me your warm heart.

Female ward + bloed doneren + theatre

De week begon wat minder voor mij, ik miste de eerste twee dagen omdat ik ziek was. En ja, als ik zelf ziek ben kan ik natuurlijk geen mensen beter maken. Mijn week begon dus op woensdag. Heel leuk om te horen dat ze me allemaal gemist hadden de afgelopen twee dagen. Verder was het een rustig dagje. Niet erg voor een keertje, kan ik er weer een beetje inkomen!

Op donderdag wilde ik weer een dagje op de OK meekijken alleen bij aankomst bleken er geen procedures gepland te staan. De grote procedures worde sowieso allemaal doorverwezen naar het overheidsziekenhuis omdat onze arts op vakantie is tot 8 mei. Nou, dan maar naar de afdeling en dan wordt ik gebeld als er toch nog een procedure is. Op de afdeling was de verpleegkundige nergens te bekennen en de clinical officer was er al voor de wardround. Ik ben zelf maar begonnen met de artsenvisite en toen we bijna klaar waren kwam de verpleegkundige ook eens binnenlopen. Op dat moment kwam ook een verpleegkundige van de OK langs om te zeggen dat ze zo met een operatie gaan beginnen dus dat ik me kon gaan omkleden. Dat liet ik me natuurlijk geen twee keer zeggen! De procedure was een buikhernia operatie bij een 8 jarig jongetje. Later werd er nog een abces verwijderd bij een andere patiënt en was er een miskraam. Vervolgens hadden we middagpauze dus kreeg ik nsima voorgeschoteld. Na de middagpauze zou er een operatie zijn waarvoor de patiënt onder algehele narcose moest. Deze medicatie hadden wij niet meer liggen in het ziekenhuis dus de anesthesist zou even op en neer rijden naar het overheidsziekenhuis. Ondanks dat het maar een kwartiertje rijden is heeft ie er ruim anderhalf uur over gedaan. Tja, Malawiaanse tijden he. In de tussentijd heb ik me samen met m’n collega’s vermaakt met Mister Bean filmpjes. Toen de anesthesist eindelijk terug was konden we verder met de operaties. Omdat de patiënt onder algehele narcose ging moest zij beademd worden. En jahoor, natuurlijk werd dat af en toe vergeten want whatsappen en bellen is ook erg belangrijk! Na bijna 10 weken Malawi zou je zeggen dat ik er wel aan gewend ben, maar ze blijven me verbazen hier.

Op vrijdag ging de wekker vroeg want vandaag gaan Lieke, Melanie en ik naar Blantyre. We gaan met een grote touringcar en die vertrekt al om 07:00. Nou, daar gingen we dan hoor, 4,5 uur in de bus naar Blantyre. Ondanks dat we de meest luxe bus hadden geboekt zaten we enorm krap. Maar ach, ons hoor je niet klagen, de bus rijdt en dat is al heel wat! Eenmaal in Blantyre werden we opgehaald door Brenda. Dit was iemand die Lieke via via had leren kennen en bij haar konden we overnachten. Brenda bracht ons naar haar huis en daar konden we even onze spullen neergooien. Superleuk om in een Malawiaans huis te overnachten. We sliepen trouwens niet in een plaggenhutje hoor, het was gewoon een best luxe huis. We zijn die dag nog wat gaan lunchen en samen met Brenda en een vriend van haar naar een uitkijkpunt geweest. ’s Avonds heeft die vriend ons naar een pizzeria gebracht en hebben we samen met hem wat gegeten.

Op zaterdag hadden we een druk programma. ’s Ochtends werden we door Brenda in de stad afgezet en hadden we zelf even de tijd om rond te lopen en winkeltjes te bezoeken. Blantyre is echt een veel mooiere stad dan Lilongwe. Er ligt veel minder afval op straat en het ziet er allemaal een stuk nieuwer en verzorgder uit. Je zou bijna zeggen dat dit de hoofdstad is. Toen we uitgekeken waren zijn we samen met Brenda en die vriend naar het Mulanje gebergte gereden. Je hebt hier naast de hoogste berg van Malawi ook de grootste theeplantages wat samen voor adembenemende uitzichten zorgden. Naar de top van de berg lopen duurt zo’n 9 uur dus dat hebben we maar niet gedaan. In plaats daarvan gingen we naar een waterval toe. Het was een wandeling van ongeveer een half uur dus dat viel reuze mee. We hebben daar wat rondgehangen en natuurlijk wat foto’s gemaakt en zijn daarna weer terug naar huis gegaan. ’s Avonds hebben we ze mee uiteten genomen en vervolgens was het weekend alweer om. Op zondag zijn we weer met de bus terug gereden naar Lilongwe. Superleuk om Blantyre te zien maar twee dagen is wel te kort om alles te zien.

Op maandag, tweede paasdag, heb ik ervoor gekozen om wel te gaan werken. Ik heb nog maar 3 weken hier in Malawi en vindt het zonde om een dag te missen. Helaas was het erg rustig op de afdeling en mochten de meeste patiënten met ontslag. Daarom ben vlak voor de lunch weggegaan om samen met de andere meiden te gaan lunchen.

Op dinsdag en woensdag was het gelukkig was drukker op de afdeling en was ik weer de ‘in charge’ verpleegkundige. Superleuk! Op woensdag middag kwam Melanie langs in het ziekenhuis om samen bloed te doneren. Hier in Malawi hebben ze namelijk een enorm tekort aan bloeddonoren. Ik heb op de afdeling enorm vaak patiënten die een bloedtransfusie nodig hebben en hun eigen donoren moeten zoeken. Soms zijn er patiënten die geen familie hebben en dus geen transfusie kunnen ondergaan. Ons bloed hebben ze hier dus enorm hard nodig! Toen Melanie in het ziekenhuis aankwam hebben we een rondje door het ziekenhuis gelopen en zijn toen naar het laboratorium gegaan om eerst bloed te laten afnemen. Ze testen namelijk je bloed eerst op hepatitis, HIV, syfilis en Malaria en ze bepalen je HB en bloedgroep. Op de uitslag moesten we een half uurtje wachten dus dat half uurtje hebben we bij de tandarts doorgebracht. Toen de uitslagen er uiteindelijk waren mochten we beide bloed doneren. Supergrappig. Ze steken een naald in je ader met een zakje eraan, dat zakje gaat op de weegschaal en bij 500 gram stoppen ze. Ondertussen kwamen er allemaal collega’s binnen lopen om een praatje te houden en ze waren allemaal echt super dankbaar dat we bloed kwamen geven. Nou, zo laten we toch allebei een stukje van onszelf achter in Afrika.

Op donderdagochtend begon ik de dag met een klinische les over bloedarmoede. Deze gaf ik aan bijna 20 guardians! Hierna heb ik de artsen visite gedaan en ben ik naar de OK gegaan. Het is namelijk donderdag dus theatredag! De anesthesist vond het in ieder geval helemaal leuk dat ik er weer was en ik werd aan m’n hand meegesleurd de OK op. Hij vond trouwens ook dat het wel eens tijd werd dat ik ging assisteren dus voordat ik het wist stond ik ineens met steriele handschoenen aan te assisteren. De procedure was een besnijdenis, niet zo’n grote procedure dus, maar wel leuk om een keer te kunnen assisteren. Verder waren er nog twee hele kleine procedures en toen hadden we alles voor die dag alweer gehad. Eerst nog even nsima eten op de OK en toen weer terug naar de afdeling waar ik de rest van de middag heb doorgebracht. Een leuk afwisselend dagje dus.

Op vrijdag was het best druk, we hadden 10 patiënten. Ik was weer de ‘in charge’ en ben de hele ochtend zoet geweest met de patiënten. We hadden twee patiënten die naar de OK moesten maar omdat we geen stroom hadden gingen de OK’s niet door. En van de drie generators die ze hadden had ook de laatste het niet meer. ’s Middags sprong uiteindelijk de stroom er weer op en konden de OK’s weer doorgaan. Er was ook een spoedkeizersnee en er werd aan me gevraagd of ik mee wilde kijken. Nou, op naar de OK dan maar want het blijft bijzonder om mee te maken. Er werd een gezond kindje geboren. Tijdens het hechten viel echter de stroom weer uit. Tja, daar sta je dan, in het donker op de OK. Gelukkig hebben ze grote zaklampen dus met behulp van dit licht hebben ze de operatie af kunnen maken. De clinical officer maakte net het knoopje in de laatste hechting en de stroom sprong er weer op. Typisch weer! Hierna was het voor mij tijd om naar huis te gaan.

Nu is het alweer weekend. We hebben dit weekend gewinkeld op de souvenirmarkt en op de stoffenmarkt. Ook hebben we natuurlijk weer bij het zwembad gezeten. Alle zonnestraaltjes die er zijn pakken we nog even mee want je kan al goed merken dat het ‘koude’ seizoen begint te komen. Het regent nu wel een stuk minder maar het is ook veel bewolkt. Daarnaast koelt het ’s nachts heel erg af.

Op maandag ga ik aan mijn laatste twee weken van mijn reis beginnen. Wat gaat de tijd hier snel zeg dat kan ik blijven zeggen. Ik kan me niet voorstellen hoe het leven in Nederland er weer aan toe gaat en wil daar ook nog helemaal niet aan denken. Ik ga de laatste twee weken er in ieder geval alles uithalen wat erin zit en er vooral van genieten!

Liefs, Marit

Paediatrics + Female ward + Kamuzu Central Hospital

Het is even geleden maar daar ben ik weer! Na de male ward was het tijd om de komende drie weken op paediatrics, de kinderafdeling, door te brengen. Vol goede moed begon ik op deze afdeling. Ook hier was het personeel aardig en werd ik wegwijs gemaakt op de afdeling. Daarna kreeg ik het wardround book ik m’n handen geduwd en mocht ik in mijn eentje de artsenvisite doen. Had ik nog geen een keer eerder helemaal alleen gedaan maar eens moet de eerste keer zijn toch. Verder hebben we wat patiëntentjes met ontslag gestuurd en was het niet heel druk meer. Ondanks dat het personeel op deze afdeling ook heel aardig is voel ik me niet echt op m’n gemak hier. In Nederland is kinderverpleegkunde een specialisatie en ik weet niet goed wat ik wel en niet op deze afdeling mag. Daarnaast komen veel kinderen uit de village’s en hebben daardoor nog nooit een blanke gezien. Hierdoor zijn sommige echt bang voor me. Voor mij is communiceren met patiënten hier al lastig en met de kinderen al helemaal. Niet helemaal mijn ding dus deze afdeling. Ach, het is de eerste dag, ik moet vast nog wennen.

De volgende dag ging ik het gewoon weer proberen. Ik deed weer de artsenvisite, we stuurde wat patiënten met ontslag en dat was het verder. Medicijnen uitdelen of toedienen durf ik zelf niet zo goed bij de kleintjes dus het was weer erg veel meekijken vandaag. Dan gaat de dag erg langzaam. De volgende dag was het hetzelfde. Ach, ondanks dat ik niet veel kan doen leer ik wel veel van de ziektebeelden die voorkomen op deze afdeling. ’s Middags ging ik met Lieke naar een nieuw project van DoingGoood. Dit is van Children of Nations en hier zit een naaiatelier waar weduwen leren om kleding en andere dingen te maken met als doel uiteindelijk zelf voor een inkomen te kunnen zorgen. Een heel goed project en daar helpen wij maar al te graag aan mee. Op de markt hadden we namelijk stoffen gekocht en die hebben we hier langs gebracht om een jurk en rok van te laten maken. Ze zijn daar heel erg blij mee want dat geld kunnen ze heel hard gebruiken. We werden wel honderd keer bedankt. Nou, m’n maten werden opgenomen en vrijdag kan ik m’n kleding ophalen. Ik ben benieuwd! Dit project zit trouwens in een village waar je doormiddel van een fietstaxi heen moet. Het is een rit van ongeveer 20 minuten door een typisch Afrikaans dorpje. Superleuk!

Op donderdag kwam ik op de afdeling en toen was er een heel ziek kindje. Ze was pas elf maanden oud en had een longontsteking. Zo zielig, ik was echt bang dat ze elk moment zou stoppen met ademen. Ook kwam er een ander kindje met hevige stuiptrekkingen binnen en ergens anders in het ziekenhuis was er iemand overleden. De familie van de overleden patiënt was voor de kinderafdeling heel hard aan het huilen. Hierdoor werden alle kinderen ook enorm onrustig. Wat een ochtend zeg, en ik voel me hier nog steeds niet thuis. Daarom heb ik in overleg met Jakob besloten om maandag weer naar de vrouwen afdeling te gaan.

Vrijdag was het het laatste dagje op paediatrics. Er was een andere clinical officer die de artsenvisite deed en die was heel gezellig. De ochtend ging lekker snel voorbij gelukkig. Ondanks dat ik de kinderafdeling helemaal niks vind was het wel heel leerzaam. Het is wel echt een vak apart hoor, werken op de kinderafdeling. Kinderen kunnen echt binnen vijf minuten ineens dood en doodziek worden. En omdat ik niet weet wat ik wel en niet mag voel ik me daar best wel machteloos.
’s Middags ging ik samen met Zoë weer naar Children of Nations. Ik om mijn kleding op te halen en Zoë om nieuwe kleding te laten maken. Ik blij met m’n kleding, en zij superblij omdat ze weer een nieuwe opdracht hebben.

In het weekend gingen we op zaterdag wandelen bij Kumbali. Hier zit een luxe lodge in een natuurgebied waar je heel erg mooi kan wandelen. We waren van te voren al gewaarschuwd dat de routes heel slecht aangegeven stonden en jahoor, na een half uurtje waren we al helemaal verkeerd gelopen. Gelukkig hebben we google maps! Op zondag gingen we zwemmen en ’s avonds BBQ’en want Zoë en Melanie zijn jarig! Als afsluiter van de avond gingen we weer naar de jazzavond bij four seasons. Leuke afsluiting van het weekend en morgen gaan we weer naar de oude en vertrouwde vrouwenafdeling!

Op maandag ging ik weer naar de female ward. Eenmaal op de afdeling was m’n supervisor er al. Hij vond het gelukkig ook een goed idee dat ik weer op de vrouwenafdeling sta. Hier kan ik toch wat meer leren. Op de afdeling zelf was het heel rustig en de drie patiënten die we hadden mochten allemaal met ontslag. Na dat gedaan te hebben bleef er niet zoveel meer over om te doen. Nou, een mooie gelegenheid om eens langs de tandarts in het ziekenhuis te gaan. De tandarts vraagt namelijk bijna elke dag of ik eens langskom in z’n praktijk. Dus vooruit, laten we dat eens doen. Hij was alleen nog ‘even’ bezig dus heb ik eerst een uur met de tandartsassistent gepraat. Toen de tandarts eindelijk klaar was legde hij uit dat hij alle behandelingen die gepland stonden heeft moeten cancelen omdat er geen stroom was. Kan je je voorstellen dat je in Nederland wordt gebeld door je tandarts dat je afspraak niet door kan gaan omdat hij geen stroom heeft? Welcome in Africa! De controles gingen wel door dus ik heb een aantal controles meegekeken. Ook werd er een verstandskies verwijderd bij een patiënt. Hier was geen stroom voor nodig. Toen hij klaar was vroeg ie doodleuk of ik dat de volgende keer zelf zou kunnen doen. Wat een grapjassen zijn het hier ook hè.
Nou, ondanks dat de tandarts niet direct heel veel met verpleegkunde te maken heeft was het wel leuk om een keer mee te kijken. En achja, ik leer hier meer van dan zitten op een lege afdeling!

Op dinsdag was het ook een rustig dagje. We waren maar met z’n tweeën op de afdeling. Er was een nieuwe opname en verder was het wel gewoon gezellig met de verpleegkundige. Toen ik om 15:00 net de afdeling afliep om naar huis te gaan belde mijn supervisor me. Hij was wat later maar hij wilde nu langskomen. Daar had ik natuurlijk geen zin in en ik moest ook nog geld pinnen. Ik moest toch maar even wachten, binnen 10 minuten zou hij er zijn en dan zou hij me naar de pinautomaat brengen en daarna naar huis. Nou vooruit dan. Na 10 Malawiaanse minuten (lees drie kwartier) was hij er dan eindelijk. We gingen gelijk door naar de pin automaat. Hij vertelde me onderweg dat hij van het Kamuzu Central Hospital kwam, het overheidsziekenhuis, en dat hij heeft geregeld dat ik morgen een kijkje mag komen nemen. Superleuk! Ik ben echt heel benieuwd! Hij zette me netjes vooraan de wijk af en we spraken af dat ik morgen om 08:00 naar zijn kantoor in het Kamuzu College for Nursing zou komen.

Op woensdag ochtend was ik netjes om 08:00 in het kantoor van m’n supervisor. We moesten nog even wachten op drie studenten uit de VS die hier voor zes weken stage komen lopen. Toen deze er eenmaal waren liepen we met z’n alle naar het ziekenhuis. Hier liepen we eerst over de kinderafdeling. Wow, hier is het druk zeg. Voor de moeders is er buiten een soort wachtruimte. Er zijn geen bankjes en er zaten wel 70 moeders op de grond. Eén van de studenten ging hier haar stage doen. Daarna gingen we door naar de male surgical ward. We werden naar de verpleegpost gebracht en voorgesteld aan de nurse in charge. Daarna liet de supervisor ons achter. We werden door de in charge rondgeleid over de afdeling. Er waren 6 kamers met elk 8 bedden. Deze kamers waren op de diagnose ingedeeld. Er waren alleen veel meer patiënten dan bedden dus in de gang die achter de kamers langs liep stonden ook allemaal bedden en matrassen op de grond met patiënten. De kritieke patiënten lagen op de kamers en de rest op de gang. Wow, dat is best heftig om te zien. De patiënten hier zijn trouwens ook echt heel erg ziek. Die zien we niet in het Likuni. Na de rondleiding over de afdeling konden we gelijk aansluiten bij de artsenvisite. Omdat er maar twee verpleegkundigen waren en 76 patiënten werden de twee studenten en ik samen op een eigen kamer gezet. Het was echt één en al chaos. De patiënten dossiers lagen overal en er zat geen logische volgorde in de dossiers. De twee andere studenten waren pas drie dagen in Malawi dus voor hen was het helemaal een cultuurshock. Daardoor wisten ze niet zo goed wat ze met de hele situatie aan moesten en ben ik begonnen met het opvolgen van de orders van de arts. Ik heb een infuusnaald geprikt, katheters en neusmaagsondes verwijderd en samen met de studenten een stoma verzorgd. Daarna was het alweer lunchtijd. Samen met de twee anderen heb ik een plekje gezocht om te lunchen. Even rust, dat hadden we wel nodig. Na de lunch hebben we nog op wat andere afdelingen gekeken. Het is namelijk echt een groot ziekenhuis. Ze hebben onder andere een dialyse, oncologie en een brandwonden afdeling. Toen we terug waren op de afdeling werd aan ons gevraagd om de neusmaagsonde van een patiënt door te spoelen met water. Ik merkte op dat we eerst moesten checken of de sonde nog wel in de maag zat door met een stethoscoop te luisteren. Zo gezegd, zo gedaan. Ik deed lucht in de sonde en de twee anderen gingen luisteren. Zij waren er van overtuigd dat de sonde op de juiste plek zat maar toen ik ging luisteren hoorde ik helemaal niks. Ook had deze man een tracheastoma, een gat in de keel waar hij door ademt. Hij was constant slijm op aan het hoesten dat dezelfde kleur had als de sondevoeding. Daardoor dacht ik dat de sonde in de longen zat en niet in de maag. Eén van de studenten zei me dat die kans wel erg klein was dus dat we misschien maar gewoon de sonde moesten doorspoelen met water. Ik gaf aan dat ik dat risico niet wilde lopen omdat je een patiënt verdrinkt als de sonde echt in de longen zit. Daarom gingen we de saturatie eens meten, deze was maar 65%. Eindelijk begonnen ze me te geloven en werd de verpleegkundige erbij geroepen. Jahoor, de sonde zat in de longen. Deze werd direct verwijderd en de longen werden uitgezogen. De saturatie van de patiënt steeg direct. Wat een gebeurtenis, heb ik toch een leven gered mijn ene dagje in het KCH. Om drie uur was het tijd om te gaan. Eenmaal thuis moest ik echt even bijkomen van deze dag.

Op donderdag en vrijdag stond ik weer in het eigen vertrouwde Likuni. Beide dagen was ik de nurse in charge en het was enorm druk op de afdeling. In totaal heb ik 15 opnames gehad. Het was wel super leuk en leerzaam om de in charge te mogen zijn op de afdeling en de verpleegkundige gaven me hier ook de kans voor. Als ze wat wilde gaan doen vroegen ze eerst toestemming aan mij en ze gingen pas iets doen als ik ze een taak had gegeven. Omdat het ook zo druk was met de opnames op de afdeling heb ik goed kunnen oefenen en erg veel geleerd.

Wat een ervaringen allemaal de afgelopen twee weken. Ik ben heel blij dat ik een dag in het KCH heb mogen werken. Wat ik daar heb gezien is helaas wel de harde werkelijkheid van de gezondheidszorg in Malawi. Het grootste deel van de bevolking gaat naar zo’n overheidsziekenhuis als ze ziek zijn. Deze zijn overbezet met patiënten en onderbezet met personeel en ze hebben bijna geen spullen en medicijnen op voorraad. Ze moeten het doen met de donaties die ze krijgen. Vanwege het tijdsgebrek en de onderbezetting wordt er alleen de nodige zorg aan de kritieke patiënten gegeven. De rest kan wel wachten. Ondanks dat was het wel een hele bijzondere ervaring. Ook hier werken de verpleegkundige keihard om zo goed mogelijk voor de patiënten te kunnen zorgen. Helaas lukt dit door de omstandigheden niet goed. Zo’n ervaring schud je wel even wakker. In het Likuni hebben ze het zo slecht nog niet…

Ondertussen ben ik al twee maanden in Malawi. Over een maand vlieg ik alweer terug naar Nederland. Wat gaat de tijd hard en wat maak ik hier veel mee. Er zijn natuurlijk ook dagen die wat minder zijn. Soms is hier niks te doen en zit ik me enorm te vervelen terwijl een ander moment weer ineens heel bijzonder is. Al met al vermaak ik me hier wel in Malawi.

Every day may not be good, but there is something good in every day.

Liefs, Marit

Male ward + outreach + theatre

Vandaag begon ik op de mannenafdeling. Dat was wel even wennen na zo’n weekend op safari. Ook de nieuwe afdeling was even wennen. Nieuwe patiënten, nieuwe collega’s en natuurlijk moesten de collega’s ook weer aan mij wennen. Het was erg rustig op de afdeling en de drie patiënten die er waren mochten allemaal met ontslag. Gelukkig kwamen er wel wat nieuwe opnames in de loop van de dag en kon ik dus medicijnen klaarmaken en toedienen. De meeste mensen hebben hier trouwens twee mobiele telefoons. In Malawi heb je namelijk twee providers en bellen naar een andere provider schijnt duurder te zijn. Daarom hebben ze gewoon twee telefoons met elk een andere provider. Creatief zijn ze hier toch! ’s Middags ben ik daar de Dapp geweest. Dit is een tweedehands kledingwinkel waar de kleding binnenkomt die naar Afrika wordt opgestuurd. Een raar idee om daar kleding te kopen.

De volgende twee dagen was het weer erg rustig op de afdeling maar daardoor kon ik wel een klinische les over Malaria voorbereiden. Volgende week ga ik namelijk weer een klinische les geven. Wel ging ik proberen om de regie verpleegkundige te zijn in deze twee dagen. Dat houdt in theorie in dat je al het personeel op de afdeling taken geeft, de bestellingen op je neemt en verantwoording draagt voor de afdeling. Maarja, dat is in theorie. Hier doet het personeel gewoon waar die zin in heeft. Wel heb ik geleerd hoe ik nieuwe voorraden moet bestellen dus dit kan ik voortaan zelf. Verder lukt het me bijna helemaal zelf om een patiënt op te nemen. Ik heb soms wat hulp nodig bij het ontcijferen van het handschrift van de clinical officers maar verder gaat het helemaal zelfstandig!

Op donderdag ging ik op outreach. Om 09:00 werd ik door de verpleegkundige opgehaald. We stapte samen met nog vijf anderen in de ambulance en gingen op pad. We reden 20 minuten lang over een hobbelig zandweggetje tussen de maisvelden door. Onderweg stopten we om twee verpleegkundigen in een ander dorpje af te zetten. Zij gingen hier aan het werk. Uiteindelijk kwamen we aan in een klein dorpje. Hier kwamen we bij een gebouwtje dat echt op instorten stond en dat was de kliniek. Deze outreach was van het under 5 programma dus er werden kinderen van onder de 5 jaar gewogen en gevaccineerd. Ik heb nu alleen meegekeken omdat ik nog niet zelf wilde vaccineren, maar alleen de ervaring zelf vond ik al super leerzaam. Ook was het superleuk om een keer een village te zien. Hier zijn de mensen echt een stuk armer en wonen ze ook echt in kleine hutjes. De rit met de ambulance was trouwens op zichzelf al een heel avontuur. Het landschap was echt supermooi! Ik ga zeker nog een keer mee zodat ik dan ook kinderen kan wegen en vaccineren!

Toen was het alweer vrijdag. Echt leuk was het vandaag niet. Er waren ’s ochtends al geen patiënten en er waren geen opnames vandaag. De verpleegkundige heeft bijna de hele dag op een stoel geslapen en ik, tja daar zat ik dan. Ik ben toen uiteindelijk maar naar de vrouwen afdeling gegaan om daar te helpen. Ik heb een patiënt opgehaald van de OK en afgesproken dat ik dinsdag een dagje mee kom kijken daar! Super veel zin in!

Op zaterdag ging de wekker vroeg. We gingen voor de tweede keer Nkhoma mountain beklimmen. De taxichauffeur was wel een half uur te laat en eenmaal aangekomen in Nkhoma was de gids nergens te bekennen. Tja, welkom in Afrika he. Na bijna een uur was er dan uiteindelijk een andere gids geregeld en konden we de berg op. Maar hé, het was een stralende dag met een strakblauwe lucht. We zouden hoe dan ook deze keer wel een uitzicht hebben! Wel was het door de vertraging en het mooie weer echt bloedheet om de berg te beklimmen. Uiteindelijk kwamen we op de top en hier zaten meer dan 50 kinderen die meteen begonnen te schreeuwen en om ons heen kwamen staan. De eerste vijf minuten is dat niet zo erg maar daarna werd het erg vervelend. Er waren twee honden meegelopen met ons naar boven en de kinderen begonnen stenen naar ze te gooien en bij ons maar om geld, eten en foto’s vragen. Echt lekker rustig van het uitzicht genieten lukte dus niet. Uiteindelijk hebben we aan de gids gevraagd of hij ze kon vragen om wat afstand te houden. Echt weg gingen ze niet maar ze hielden nu tenminste een paar meter afstand. Uiteindelijk was de lol eraf en lieten ze ons met rust. Zo, eindelijk kunnen we genieten van het welverdiende uitzicht. Dat was trouwens prachtig. Je kon echt enorm ver kijken! Toen we een beetje bijgekomen waren begonnen we weer met de tocht naar beneden. Rond twee uur waren we alweer thuis en kon ik nog wat aan school doen. Want ja, ik ben hier nog steeds voor stage, dus dat moet ook gebeuren. De volgende dag hebben we gelunched in het centrum en verder niks gedaan. Lekker een dagje helemaal niks.

Op maandagochtend had ik echt geen zin om weer naar stage te gaan. Na afgelopen vrijdag was ik even klaar met de mannenafdeling. Eenmaal in het ziekenhuis viel het allemaal reuze mee. Ik gaf mijn klinische les over malaria aan 10 guardians en het ging echt supergoed. Ook mijn supervisor was super tevreden! Verder liet de verpleegkundige me vandaag lekker m’n gang gaan. Ik heb zelf de opnames gedaan en bloeddrukverlagende injecties gegeven aan een patiënt met hypertensie. Ik ben de hele dag lekker druk bezig geweest en de dag vloog voorbij. Gelukkig maar!

Op dinsdag was het dan eindelijk zover! Theatre dag. Twee keer per week op dinsdag en donderdag worden er operaties ingepland en vandaag keek ik mee. Zoals afgesproken stond de anesthesist op me te wachten. Hij bracht me naar de operatieverpleegkundigen en hier moest ik samen met hun wachten op de arts die nog bezig was met de artsenvisite. Ik kreeg hier speciale kleding aan en het zag er niet uit. Het was een soort ’ja zuster, nee zuster’ jurkje met een raar mutsje en het zag er echt niet uit. Maar goed, zo lopen ze er allemaal bij. Toen de arts er eenmaal was begon hij met de eerste operatie. Dit was een kleine OK, het verwijderen van een aambei. Daarna kwam er een spoedkeizersnee. Dit was echt super interessant om te zien al schrok ik wel een beetje van het geweld waarmee ze de buik openscheuren. Oh en van de organen kon ik bijna niks herkennen. Dat ziet er in m’n boek toch een stuk gestructureerder uit. Uiteindelijk werd er een gezond kindje geboren. Mooi om te zien! Het hechten was niet zo heel bijzonder om te zien en in die tussentijd gaf de anesthesist me uitleg over het geven van bepaalde soorten anesthesie en een ruggenprik. Superleuk dat er zoveel wordt uitgelegd. Daarna ging de arts door naar de behandel kamer ernaast om een besnijdenis te doen. Hij vroeg me of ik mee wilde, dus ik ben met hem meegegaan. De procedure zelf was interessant om een keer te zien en verder heb ik gezellig met de arts gekletst. Toen de arts een uur later klaar was gingen we weer terug naar de OK. Hier was een tweede spoedkeizersnede geweest en ze waren bijna klaar met hechten. Er lopen trouwens constant mensen in en uit op de operatiekamer. Dat kan blijkbaar gewoon. Nadat de patiënt van de operatiekamer was gingen we de operatiekamer schoonmaken. Hierbij helpen de verpleegkundigen mee omdat die meer verstand hebben van infectiepreventie werd mij verteld. Toen we daarna klaar waren nam de arts me mee want we gingen lunchen. Op de theatre dagen wordt er eten gekookt voor het personeel dus ik kon mee eten. We kregen bonen, rundvlees en nsima. Dat is een soort maispap. Je moet dit in je handen rollen en dan met de bonen en vlees op eten maar dat spul is echt bloedheet. Ze vonden het erg grappig om te zien hoe ik aan het stuntelen was om het op een beetje normale manier te eten.
Na het eten kwam er een man waarbij de testikels verwijderd moesten worden omdat hij kanker had. Hiervoor zou hij een ruggenprik krijgen. De anesthesist vond dat ik dat wel kon doen, ik had immers daarstraks uitleg gehad van hem. Nou, dat leek mij een wat minder goed idee. Hij mocht het lekker zelf doen. Uiteindelijk lukte het de anesthesist niet om de naald op de juiste plaats te krijgen. De arts heeft het ook geprobeerd en na een stuk of twintig keer prikken gaven ze het op en besloten ze het onder lokale verdoving te gaan doen. De arts verdoofde het dus, maar bij de eerste snee schreeuwde de patiënt het natuurlijk al uit van de pijn. Gelukkig besloten ze toen toch een slaapmiddel te geven. De anesthesist legde mij uit dat dit middel af en toe een ademstilstand kon veroorzaken en dat hij dan kunstmatig moest beademen. En jahoor, na een paar minuten zag ik de saturatie zakken. 100%, 90%, 80%, oke gaat er nog wat gebeuren? 70%, 60%, nu wordt ik wel zenuwachtig hoor! 50%, eindelijk! Hij besloot zuurstof in de longen te pompen. De saturatie klom weer omhoog naar 100% en hij stopte weer met beademen. En zo ging het de hele operatie door. Na de operatie was het tijd voor mij om te gaan. Het was echt een superleuke en interessante dag en ik ga zeker nog een keer meekijken op de OK.

De dag erna stond ik weer op de afdeling. We hadden 12 patiënten vanochtend! Lekker druk! Er mochten er 8 met ontslag dus daar ben ik een groot deel van de ochtend mee bezig geweest. Ook werd er nog een ruggenmerg punctie gedaan en kwamen Janneke en m’n supervisor langs. De dag ging lekker snel. ’s Middags heb ik een hele tijd gepraat met een clinical officer die een jaar voor zijn studie in Duitsland heeft gewoond. Hij weet dus hoe de wereld buiten Afrika eruit ziet en het was heel leuk om daar met hem over te praten.

Op donderdag en vrijdag waren het ook weer gewoon normale dagen op de afdeling. Ik heb wat opnames en ontslagen gedaan en weer geprobeerd om de regieverpleegkundige te zijn. Dat lukt nog steeds niet helemaal, maar ach. Ik ben er om te leren! Op vrijdag ben ik om half 12 weggegaan zodat ik ’s middags in het centrum bij een restaurant kon zitten waar wifiverbinding was. Nu kon ik eindelijk een keer iets aan school doen. Heel ver ben ik niet gekomen omdat ik nu wel internet maar geen stroom had. Ach, ik heb er in ieder geval weer wat aan kunnen doen.

Ondertussen ben ik al op de helft van mijn reis. Wat gaat de tijd snel en wat heb ik al veel meegemaakt. Het is een onvergetelijke ervaring. In Nederland is het leven zo druk en gehaast en wordt er zoveel van je verwacht. Mensen hier leven van dag tot dag. Ze maken zich niet druk over morgen en blijven altijd lachen. Daar kunnen we in Nederland wel wat van leren. Ook blijf ik me verbazen over het personeel in het ziekenhuis. Ze zijn hier echt een team. In Nederland heb je soms zo’n hiërarchie en hier is dat totaal anders. De patiënt attendant is even hard nodig als de arts en wordt net zoveel gerespecteerd, samen sta je sterk!

Niet alleen de leuke momenten, maar ook de minder leuke moment zoals de registratie bij het nursing council aan het begin of het niks doen op de afdeling zijn heel leerzaam. Het leert je om er het beste van te maken. De afgelopen zes weken heb ik zoveel mogen zien, doen en meemaken. Van al deze momenten heb ik zo enorm veel geleerd. Geniet van alle momenten en pak alle kansen met beide handen aan.

Because in the end we only regret the chances we didn’t take.

Liefs, Marit

Nkhoma mountain + laatste weekje female ward + safari!!!

Op zaterdag stonden we vroeg op want om 06:00 werden Juliëtte, Anja, Tessa en ik opgehaald om naar Nkhoma mountain te gaan. Na ongeveer anderhalf uur rijden kwamen we aan en konden we beginnen aan de wandeling de berg op. Onze taxi chauffeur was tevens onze gids de berg op. Omdat het regenseizoen is moesten we aan het begin 3 kleine beekjes over springen (Ja, dat is me gelukt zonder te vallen.) Verder was het eerste gedeelte goed te doen. Het was best wel bewolkt waardoor het niet heel warm was gelukkig. Het tweede gedeelte was daarentegen een stuk zwaarder. Dit was echt klimmen en omdat het begon te regenen was het ook echt glad. Naarmate we hoger kwamen begon het ook steeds mistiger te worden. Na een wandeling/klim van ongeveer 2,5 uur kwamen we eindelijk aan boven op de berg. Genieten van het uitzicht konden we niet, want het was enorm mistig en trouwens ook erg koud. Boven op de berg waren allemaal kinderen die op hun blote voeten zonder moeite naar boven waren gelopen. Toen wij weer naar beneden gingen werden we ingehaald door de kinderen. De kinderen deden het rennend, wij deden het vooral glijdend en vallend omdat de stenen zo glad waren. Ondanks dat we bijna geen uitzicht hadden was het een super leuke wandeling. De andere helft van de vrijwilligers gaat binnenkort de berg beklimmen en dan ga ik gewoon weer mee. Ik moet en zal het uitzicht zien! Onderweg terug naar huis hadden we een lekke band. Daar stonden we dan, langs de kant van de weg. Gelukkig kwam er van alle kanten hulp en konden we zo weer verder. Natuurlijk moest er wel betaald worden aan de mensen die hadden geholpen. Toen we eenmaal thuis waren hebben we lekker helemaal niks meer gedaan. Ook wel eens fijn, een middagje niks.

Op zondag gingen we ’s ochtends boodschappen doen voor de BBQ die dag. We hebben lekker door de stad geslenterd en toen we thuis kwamen alvast wat voorbereidingen gedaan. Om 3 uur begonnen we met BBQ’en. Lekker vroeg, maar om zes uur wilde we nog naar een jazz avond bij four seasons. Uiteindelijk wilde niet iedereen meer en ben ik samen met Tessa en Juliëtte gegaan. Toen we aankwamen begon het te regenen en stopte de muziek, maar ondanks dat was het toch leuk om een avondje uit te zijn.

Op maandag ging de wekker weer vroeg. Het laatste weekje op de female ward. Eenmaal in het ziekenhuis was m’n supervisor er al. Die was er lekker vroeg bij vandaag. Ik zou gezondheidsvoorlichting gaan geven over hypertensie aan de verpleegkundigen van de afdeling zodat zij het weer aan patiënten konden geven. De supervisor had blijkbaar toch een beter idee gekregen. Hij had alle guardians van de patiënten bij elkaar gezet en ik mocht de voorlichting aan hun gaan geven. Ik deed mijn verhaal in het Engels en de supervisor vertaalde alles in het Chichewa. Super spannend, maar wel heel leuk om te doen. De guardians waren echt geïnteresseerd aan het luisteren en stelde ook goede vragen. Na afloop was ook de supervisor dik tevreden. Zo, dat kan ik in ieder geval afstrepen! Verder was het een rustige dag maar heb ik wel voor het eerst een infuusnaald geprikt bij een patiënt! Na m’n stage ging ik door naar Immigration Office om m’n visum te laten verlengen. Normaal hoor je dan een formulier in te vullen en hoort dat officieel geregistreerd te worden maar het ging echt op z’n Afrikaans. Betalen, stempel en weer naar buiten. Nou, ook weer geregeld. Ik mag in ieder geval weer 30 dagen blijven.

Op dinsdag weer een dag ging de reis naar het ziekenhuis voor de verandering een keer vlot. Normaal zijn de busjes nog erg leeg zo ’s ochtends vroeg en gaan ze pas rijden als ze helemaal vol zijn. Vanochtend waren alle busjes propvol en konden we in één keer door. In Nederland ben je blij als het openbaar vervoer rustig is, hier is dat dus juist erg nadelig. Eenmaal in het ziekenhuis werd er een nieuw staflid aangekondigd: een arts! Heel bijzonder, want tot nu toe werkte er in het hele ziekenhuis maar één arts. Verder was het een rustige dag want er waren maar twee patiënten. Gelukkig was het wel gezellig met het personeel op de afdeling. Ze willen van alles weten en ze vragen ook telkens of het niet heel gevaarlijk is om in Nederland te wonen omdat het onder zeeniveau ligt. Ze snappen er niks van. ’s Avonds gingen we net zoals elke dinsdag gezellig met z’n alle uiteten.

Het is alweer woensdag en het laatste dagje van de week want morgen ga ik op Safari! In het ziekenhuis was er een clinical officer vanuit een ander ziekenhuis die eens per twee weken komt om onderzoek te doen naar HIV. Hij vertelde dat ze een nieuw programma hebben opgezet met als doel om in 2030 HIV volledig onder controle te hebben. Dit willen ze doen door alle mensen in de directe omgeving van een HIV patiënt te laten testen en zo minstens 90% van de mensen die besmet zijn te kunnen behandelen. Nu ligt het percentage van mensen die er voor behandeld worden nog veel lager omdat mensen zich niet laten testen. Een heel mooi en goed project dus! Verder was het ook vandaag weer erg rustig en was het echt aftellen tot het eindelijk 15:00 was. Na stage heb ik nog was inkopen gedaan voor de reis van morgen en eenmaal thuis ben ik m’n spullen gaan inpakken. In het donker uiteraard, want we hadden weer geen stroom. Nog even skypen met thuis ’s avonds want vanaf morgen ben ik tot zondag niet meer te bereiken.

De volgende dag is het dan eindelijk zo ver! We gaan op Safari!!! We hebben er een hele tijd naar uitgekeken en om 07:00 werden we opgehaald met de taxi om naar Kiboko te gaan vanaf waar we vertrekken. Om 08:00 beginnen we dan eindelijk, in een landrover jeep, de zes uur durende reis naar South Luangwa National Park in Zambia. Na zo’n twee en een half uur rijden kwamen we aan bij de grens. Eerst gingen we Malawi uit en daarvoor moest natuurlijk wat papierwerk worden ingevuld. 200 meter verderop gingen we Zambia in. Ook hier moesten we natuurlijk een stempel halen. Zo komt dat paspoort wel vol ;)! Daarna hadden we nog een rit van ongeveer drie uur te gaan. Ondertussen zijn we nog gestopt voor lunch en rond half 3 kwamen we aan in het Track and Trail River Camp. De plek waar we de komende vier dagen verblijven. We werden hartelijk ontvangen door onze gids voor dit weekend en naar onze tenten begeleid. We kregen wat uitleg over de planning van dit weekend en een rondleiding over het park. Er werd ook nog duidelijk verteld dat je tussen zonsondergang en zonsopgang absoluut niet alleen over het park mag lopen in verband met de wilde dieren die er rondlopen. Na de rondleiding hebben we lekker in het zwembad gehangen met uitzicht over de rivier. Echt een super mooie omgeving hier! Om zes uur kregen we super lekker avondeten en zijn daarna vroeg gaan slapen. Morgen worden we namelijk om 05:00 gewekt.

Om 03:00 werd ik wakker van een raar geluid vlak bij de tent. Ik keek uit het raampje en toen m’n ogen aan het donker gewend waren zag ik een hippo naast de tent staat. Wow! Het enige wat ik dacht was: Ik moet Juliëtte wakker maken anders gelooft niemand me morgen! Slapen lukte natuurlijk niet meer en om 05:00 kwam de nightwatch ons wakker maken. Om half 6 zaten we dan aan het ontbijt (pannenkoeken, jammie!) en om 06:00 begonnen we aan onze eerste game drive. Bij de ingang van het park waren al een heleboel apen en impala’s te zien. Binnen 10 minuten zagen we de eerste olifant, midden op de weg! Super bijzonder om zo’n groot dier van zo dichtbij te zien. Verder hebben we deze ochtend nog giraffen, hippo’s, zebra’s en nog honderden impala’s gezien. Helaas regende het bijna de hele tijd. Gelukkig hadden ze regenjassen bij zich J. Rond 10 uur waren we terug en hadden we tijd om bij het zwembad te hangen want het zonnetje scheen weer. Tussendoor nog even lunchen en om vier uur begonnen we aan nummer twee! Natuurlijk begon het een uur na vertrek weer te regenen. Deze safari zagen we wat minder dieren maar toen het uiteindelijk donker was en we weer richting de ingang van het park reden kwamen we vijf leeuwen tegen! Super gaaf! Onze avond kon niet meer stuk.

Op zaterdag werden we weer vroeg gewekt. Het regende nog steeds en het was daardoor best koud in de jeep. Ondanks dat hebben we nog aardig wat dieren kunnen zien. We zijn ook redelijk ver het park in gegaan waar het wat heuvelachtiger wordt. Door de regen zag je niet zoveel maar het zal vast een mooi uitzicht geweest zijn ;). Op de weg terug hebben we zelfs nog een luipaard gezien. Toen we weer terug waren ging het zonnetje weer schijnen en gelukkig bleef het de rest van de dag droog. Op de avond safari hebben we een prachtige zonsondergang gehad en heel veel leeuwen, olifanten, zebra’s en nog een hyena gezien. Een mooie laatste rit dus! We hebben we avond afgesloten met een cocktail bij de bar.

De volgende dag gingen we rond 10:00 weer beginnen aan de reis terug naar huis. Onderweg zijn we nog gestopt voor een lunch en bij de grens moesten we natuurlijk ook weer een stempel in het paspoort laten zetten. Dit ging gelukkig allemaal heel vlot en aan het eind van de middag waren we weer thuis. Het was heel raar om weer thuis te zijn. Ondanks dat m’n stage hier in Malawi niet als school of werken voelt had ik echt geen zin om op maandag weer aan de slag te moeten Ook was het de laatste avond van Tessa, die vliegt morgen weer naar huis. Een raar idee. Ik ben nu bijna vijf weken in Malawi en echt gewend geraakt aan deze groep. Het zal wel even wennen zijn, iemand minder. Ach, dat hoor er ook bij. Maandag begin ik op de mannen afdeling. Dat wordt weer even wennen en de verpleegkundige op die afdeling zullen ook wel weer aan mij moeten wennen. Nou, komt vast goed. Ik ben benieuwd! Vervelen doe ik hier in ieder geval niet want ik heb genoeg te doen!

Liefs, Marit

Cape Maclear + stage

Op donderdag stonden we vroeg op want om 08:00 werden we opgehaald om naar Cape Maclear te vertrekken. Nog de laatste spullen inpakken, met z’n alle ontbijten en om stipt 08:00 stond er dan een busje klaar voor ons. Dit was gewoon een afgehuurd minibusjes met van die keiharde oncomfortabele bankjes. Met goede moed begonnen we aan de vier uur durende reis. Onderweg reden we door een prachtig landschap. Uitgestrekte vlaktes met hoge bergen aan de horizon. Maar natuurlijk werden we wel een stuk om vier keer staande gehouden door de politie. Er was iets mis met de papieren van de chauffeur, maar hij wist zich er toch elke keer mooi onderuit te praten. Onderweg zijn we een aantal keer gestopt om foto’s te maken van het landschap. De lokale bevolking vond ons erg interessant en ze kwamen dan ook met z’n alle nieuwsgierig kijken. Na twaalven kwamen we dan eindelijk aan bij de Thumbi View Lodge. De lodges bestonden uit eenvoudige kamertjes met daarin stapelbedden en een kleine badkamer. Maar hé, ons hoor je niet klagen want vanaf de lodges was het één keer vallen en opstaan en je stond in Lake Malawi. Daarbij hadden ze ook nog eens een zwembad met uitzicht over het meer. We hebben snel alle spullen de kamers ingegooid en zijn toen gaan lunchen om daarna de hele middag te zwemmen en zonnen. ’s Avonds hebben we in het restaurantje wat gegeten en zijn daarna vroeg gaan slapen want de volgende dag hadden we een druk programma!

De volgende dag ging de wekker om 06:00 want om 06:30 moesten we klaar staan voor de drie uur durende hike die we gingen lopen. Met een lege maag begonnen we aan de tocht. De gids had fruit en water bij zich voor onderweg. Ondanks dat het nog zo vroeg en koel was liep het zweet over onze rug. Het was een best zware tocht en het pad (voor zover je het een pad kon noemen) ging redelijk stijl omhoog met allemaal losliggend zand en grote stenen waar je overheen moest klimmen. Tussendoor een aantal keer pauze gehouden en een banaan gegeten. Met een lege maag zo’n berg beklimmen is best zwaar. Anderhalf uur later kwamen we boven op de berg. We hadden vanaf hier een super mooi uitzicht over Lake Malawi. Terwijl we aan het genieten waren van het uitzicht kregen we allemaal een mango. Aangezien we geen mesje hadden om de mango te schillen aten we die gewoon met schil. Dat is trouwens nog best lekker ook. Na de mango en een fotosessie met het uitzicht begonnen we aan de tocht naar beneden. Door de losliggende stenen en alle muggen die we moesten wegslaan was de tocht naar beneden wat moeizamer. Uiteindelijk waren we om kwart over 9 beneden en hadden we nog de hele dag voor ons. We hebben ons snel omgekleed en een echt ontbijt gegeten in het restaurant en daarna gingen we gelijk door voor de boottrip. We hebben eerst een stuk gevaren over het meer en we eindigden bij een eiland waar we gingen snorkelen en kajakken. Er zaten echt duizenden gekleurde vissen in het water, het leek net alsof je in de zee aan het zwemmen was. Op het strandje van het eiland werd ondertussen een lunch voor ons klaargemaakt. Aan het eind van de middag vertrokken we met de boot naar wat rotsen. Hier konden we vanaf springen. Hierna was het dan echt tijd om weer terug naar de lodge te gaan. Daar konden we ons even opfrissen voor de BBQ op het strand s’ avonds. We hebben echt superlekker gegeten en later op de avond kregen we nog yambeeles bij een kampvuur. Super leuk om een keer ’s avonds wat te kunnen doen.

Op zaterdag was één van de vrijwilligers jarig. We hebben vroeg ontbeten met z’n allen om daarna nog even te kunnen zwemmen en zonnen. Om twaalf uur was het dan toch echt tijd om weer te beginnen aan de terugreis naar Lilongwe. We waren allemaal uitgeput en ondanks de oncomfortabele bankjes in het busje sliepen we allemaal al na de tweede bocht. Eenmaal thuis zijn we ons gaan klaarmaken voor de avond. We gingen namelijk naar een concert van Namadingo in een soort congresgebouw. Het gebouw was echt super luxe. Het paste helemaal niet tussen de rest van de gebouwen. Om 20:00 begon het concert. De muziek was heel mooi en hij kon goed zingen, maar eigenlijk had ik het na een paar nummers wel gehad en toen moesten we nog 2,5 uur… Gelukkig werd het na de pauze veel leuker. Iedereen ging dansen en meezingen en wij deden gewoon lekker mee. Wat een energie zit er in die mensen hier zeg. Na afloop gingen we nog naar de KFC. Dat kon om dat we meereden met iemand die hier woont. Normaal zitten we s’ avonds altijd binnen omdat het niet veilig is op straat buiten. Het was dus echt heel leuk om wat te kunnen doen. Die vrijheid die je s’ avonds in Nederland hebt mis ik wel. Eenmaal thuis zijn we gelijk gaan slapen. Het was een vermoeiend weekend.

Op zondag ben ik samen met een andere vrijwilliger naar de supermarkt gelopen. Dit is een wandeling van ongeveer anderhalf uur maar vanuit een minibusje krijg je eigenlijk helemaal niks mee van de omgeving. Eenmaal in de stad hebben we de boodschappen gedaan en gelunched. Daarna zijn we met het minibusje terug gegaan. Eenmaal thuis heb ik aan school gewerkt. Want ja, hoe leuk het hier ook allemaal is, ik ben hier uiteindelijk voor m’n stage en daar horen toch wat opdrachten bij. Die avond ben ik vroeg gaan slapen want op maandag ga ik weer naar het ziekenhuis.

Op maandagochtend ging de wekker veel te vroeg en daarbij regende het ook nog eens heel hard buiten. Bah, geen zin om uit bed te komen. Natgeregend kwam ik aan in het ziekenhuis en eenmaal op de afdeling bleek dat er maar drie patiënten op de afdeling lagen. Maar ondanks dat het rustig was ging de ochtend snel voorbij. De verpleegkundige nam alle tijd om alle protocollen methodes die ze hier gebruiken uit te leggen aan me. Super leuk! De ochtend vloog voorbij en na de middagpauze had ik nog maar twee uurtjes te gaan. Er kwam een röntgenfoto binnen van een patiënt en na de beoordeling van de arts bleek de patiënt tuberculose te hebben. Deze patiënt moest dus direct starten met medicatie en geregistreerd worden bij de speciale tuberculose afdeling. Interessant om te zien hoe ze dat hier allemaal doen.

Op dinsdag kon ik een beetje uitslapen. Janneke ging met mij mee naar het ziekenhuis dus ik kon meerijden. Vandaag waren er twee patiënten bijgekomen op de afdeling en terwijl ik bezig was met medicijnen klaarmaken kwam m’n supervisor langs. Hij was tevreden over hoe ik het deed op de afdeling en m’n collega’s hadden alleen maar positieve dingen over me te zeggen. Super fijn! Het heeft even geduurd voordat het personeel aan me was gewend maar ik begin nu echt te merken dat ik er steeds meer bij begin te horen. Ook kan ik steeds meer dingen zelfstandig op de afdeling. Al het papierwerk bij een opname of ontslag kan ik alleen doen alleen soms moet het slechte handschrift van de arts even voor me vertaald worden. Ook merk ik dat ik er steeds meer aan begin te wennen dat alles in het Engels gaat. Aan het begin was het heel erg moeilijk om iedereen te verstaan omdat ze een heel erg accent hebben maar dit begint steeds meer te wennen. Verder was het rustig op de afdeling en kreeg ik de hele ochtend Chichewa les van de kliniek assistent. Die vond namelijk dat het wel tijd was dat ik een beetje Chichewa kon praten. Ik doe m’n best, maar het is echt een lastig taaltje. Ach, dat komt vanzelf wel. Om 15:00 mocht ik naar huis. Vanaf nu hou ik namelijk nog maar een half uurtje pauze in plaats van anderhalf uur zodat ik een uur eerder weg kan. ’s Avonds zijn we nog uiteten gegaan en daarna was het alweer tijd om te gaan slapen. Tja, ik ga als eerste naar bed in huis en sta ook het vroegst op.

Op woensdag was m’n supervisor er alweer. Hij heeft er zin in geloof ik. Hij heeft heel enthousiast al m’n leerdoelen met me doorgenomen. Wel fijn dat ik ook echt begeleid wordt hier. Ook kwam Jakob de hoofdverpleegkundige langs om even een praatje te houden. Na de artsenvisite waren er twee nieuwe opnames. Eén daarvan was een patiënt met Malaria en hoge koorts. Voor koorts zijn ze echt bang hier want mensen gaan er echt dood aan. Als iemand koorts heeft worden gelijk alle dekens weggehaald bij de patiënt, de ramen open gezet, het voorhoofd natgemaakt met een spons en paracetamol gegeven om de temperatuur te verlagen. Verder was het een rustige dag.

De volgende dag was het een heel avontuur met het minibusje. De benzine was bijna op en om benzine te besparen zette de chauffeur constant de motor uit. Telkens ging hij gas geven, motor uit, laten rollen totdat we bijna stil stonden, motor weer aan en weer opnieuw. Volgens mij kost dat alleen maar meer benzine maar hier kan het allemaal. Eenmaal in het ziekenhuis ontstond er tijdens de overdracht een discussie over een situatie van gisteren. Er was een patiënt met alle symptomen van Malaria binnen gekomen. Er was een test afgenomen maar omdat de patiënt zo ziek was besloot de clinical officer niet te wachten op de uitslag maar direct te beginnen met anti malaria medicijnen. Toen de uitslag er eenmaal was bleek de patiënt geen malaria te hebben. Best interessant, zo’n discussie. Daarna was er weer een presentatie, deze keer over ondervoeding. Eén of twee keer per week worden er presentaties gegeven over verschillende onderwerpen om zo hun kennis te delen en op peil te houden. Super goed! Toen ik later op de afdeling kwam waren ze aan het schoonmaken. Best bijzonder want dit was de eerste keer dat ik ze dit zag doen. Daarna was de artsenvisite en van de 8 patiënten mochten er 4 met ontslag. Leuk, want nu had ik weer wat te doen. Na de middagpauze ging mijn collega me leren om een infuusnaald te prikken. Ik had namelijk verteld dat ik het wel heb geleerd op school maar nog nooit in het echt heb gedaan. Ze vond het daarom wel eens tijd worden dat ik dat ging doen en mocht op haar oefenen. Ik dacht eerst dat ze een grapje maakte maar ze was echt serieus. Nou super leuk, heb ik dat ook eens gedaan. Aan het eind van de dag ging ik naar immigration office om m’n visum te verlengen. Eenmaal aangekomen bleek het dicht te zijn omdat het morgen een feestdag is. Ja, daarom ging ik juist vandaag… Ach, dan gaan we toch volgende week.

Zo, het is alweer vrijdag. In het minibusje stapte de chauffeur ineens uit en ging de conducteur zonder chauffeur verder rijden. Uhhhhh, oké, het zal wel. Eenmaal aangekomen in het ziekenhuis was het heel erg stil. Alle kantoortjes en de receptie waren dicht omdat het een nationale feestdag was. Op de afdeling waren vier patiënten waarvan er twee met ontslag mochten. Dit heb ik zelf gedaan maar daarna was er echt heel erg weinig te doen. Tja, het zitten en niks doen hoort er hier echt bij maar ik weet niet of het ooit gaat wennen.

Nu is het eindelijk weekend. Ik heb nu drie stageweken gehad. Ik begin me steeds meer thuis te voelen in het ziekenhuis. Voorafgaand aan mijn stage hier had ik een bepaald beeld van de gezondheidszorg in Afrika in mijn hoofd. Je hoort verhalen over dat het heel erg slecht is, dat er met gebruikte naalden wordt geprikt, dat de zorg heel slecht is, enzovoorts. Maar in de praktijk ervaar ik dat helemaal niet. De gezondheidszorg is hier inderdaad niet te vergelijken met die in Nederland maar ik denk dat dat vooral komt doordat Nederland een stuk rijker is. In Nederland hebben we duizenden verschillende soorten medicijnen, de meest luxe apparatuur en voor elke ziekte een aparte arts. Hier moeten ze het doen met één arts, een beperkte hoeveelheid medicijnen en vaak verouderde, of zelfs geen apparatuur. Voor zover ik het nu heb gezien heb je hier in Malawi, net zoals in Nederland, verpleegkundigen die er alles aan doen om een patiënt zo goed mogelijk te verzorgen en ondanks de beperkte middelen doen ze dat erg goed. Er zijn dus veel verschillen tussen de gezondheidszorg hier en in Nederland maar ook heel veel overeenkomsten en ik denk dat die juist vaak worden vergeten. Het is heel bijzonder om alles van zo dicht bij mee te mogen maken. Draag ik echt iets bij als stagiair hier? Nee, dat denk ik niet. Maar alle ervaringen die ik hier op doe zijn onvergetelijk. Ik heb er nu drie stage weken opzitten. Ik ben benieuwd wat de komende weken me gaan brengen.

Liefs, Marit

Wildlife park + Female Ward

Het tweede weekend alweer in Malawi. Op zaterdag gingen we naar een Wildlife park. Hier worden dieren opgevangen, beter gemaakt en als het kan daarna weer vrijgelaten in het natuurreservaat in Malawi. Een mooi initiatief dus en ze worden onder andere gesponsord door stichting Aap. Hierna hebben we lekker gelunched en zijn we met een minibusje naar een shoppingcentrum gegaan om boodschappen te doen. Helaas denken veel mensen hier dat je enorm rijk bent als je blank bent en dat ze dus makkelijk het dubbele tarief kunnen rekenen. Na een enorme discussie met de conducteur van de minibus moesten we alsnog het dubbele bedrag betalen. Uit protest zijn we daarom daarna naar huis gelopen: een wandeling van ongeveer 70 minuten. Heel erg was dat ook weer niet, want de omgeving is prachtig hier.

Op zondag ben ik een dag thuis gebleven omdat ik helaas enorm ziek was. Geen zwembad voor mij vandaag. Nou ik heb in ieder geval goed kunnen uitrusten.

Op maandag had ik weer stage. Vanaf vandaag sta ik voor drie weken op de 'Female ward'. We begonnen de dag met de artsenvisite. Deze werd door een clinical officer gedaan. Hij heeft alles in het Engels aan mij uitgelegd zodat ik ook begreep wat de patiënten precies hadden. Er was één patiënt die van meningitis werd verdacht. Daarom ging de arts een ruggenmergpunctie doen. Dat deed hij gewoon op zaal. Hij trok wel steriele handschoenen aan maar daarmee pakte hij van alles beet. Er werd snel een watje met alcohol over de ruggengraat gedaan en vervolgens werd er geprikt. Dit gebeurde trouwens met een infuusnaald. Ja, hier moeten ze roeien met de riemen die ze hebben en bij gebrek aan beter is zo'n infuusnaald best wel multifunctioneel. Toch blijf ik me over zulke dingen verbazen. Verder mocht in vandaag injecties geven en medicijnen klaarmaken en toedienen. 's Middags kwam de anesthesist langs om zich voor te stellen. Hij vond het helemaal leuk dat er weer een buitenlandse stagiair was en hij wilde maar al te graag dat ik een dagje mee kom lopen op de OK. Nou, dan gaan we dat zeker een keer doen! Elke dinsdag en donderdag is het operatiedag dus er is vast wel een keer een moment dat ik mee kan kijken. Een leuke dag om de week mee te beginnen!

Op dinsdag begon m'n dag wat minder. Ik was 40 minuten te laat. Tja, met de minibusjes weet je nooit helemaal zeker hoe laat je aan komt en of je überhaupt wel aan gaat komen. Eenmaal in het ziekenhuis gingen we gelijk de visite lopen. Er werd weer een ruggenmergpunctie gedaan. Ik begin er aan gewend te raken! Verder hebben we nog wat medicijnen gegeven aan patiënten maar vervolgens was er van 10:00 tot 12:00 niks meer te doen. Tja, daar zit ik dan. Ik moet er echt nog enorm aan wennen dat het hier normaal is dat je soms twee uur zit te niksen. Dit gaat enorm tegen m'n gevoel in. In Nederland mag je blij zijn als je twee minuten de tijd hebt om te zitten. Na de middagpauze heb ik nog geholpen met een patiënt klaar maken voor OK en heb ik een andere patiënt opgehaald van de OK. Hier kwam ik de anesthesist weer tegen. Hij vond het erg jammer dat ik niet meteen vandaag al mee ging kijken op de OK. Nou ik ben in ieder geval van harte welkom daar.

Vandaag weer een dagje. Wat een gedoe was het weer met de minibusjes. Tot nu toe heb ik elke dag naar een andere bushalte moeten lopen wat nog eens 10 minuten verder lopen is. Maar ach, ook dat hoort bij het leven in Malawi. Eenmaal aangekomen in het ziekenhuis was er een presentatie over diabetes door artsen uit LA. Deze liepen ook de artsenvisite mee op de vrouwenafdeling. Leuk, nu ben ik niet meer de enige azungu (blanke) in het ziekenhuis. De artsenvisite werd nu door de enige arts in het ziekenhuis gedaan en hij nam er uitgebreid de tijd voor om alle vragen van de andere artsen te beantwoorden. Ook leuk voor mij om zo nog wat extra kennis op te doen! Verder heb ik vandaag voor het eerst hier in het ziekenhuis bloed geprikt bij een patiënt. Dit doen ze hier gewoon met een spuit met een naald eraan. Zoals ik al eerder zei, roeien met de riemen die je hebt. Nou, voor mij in ieder geval leuk om het op deze manier te leren. Verder was het een drukke dag (voor Malawiaanse begrippen) en heb ik nog een blaaskatheter mogen verwijderen. Nou, als alle stage dagen zoals de afgelopen week verlopen ben ik helemaal blij!

Verder merk ik dat het personeel in het ziekenhuis steeds meer aan mij begint te wennen. Ze gaan steeds meer praten en lachen en de sfeer wordt steeds weer wat meer ontspannen. Dat geeft een goed gevoel!

Nu ga ik mijn spullen inpakken want voor ons begint deze week het weekend al op donderdag! Morgen gaan we voor 3 dagen naar Cape Maclear. Zin in!

Liefs, Marit

Eerste stageweek

Op dinsdag is het niet alleen valentijnsdag maar ook mijn eerste stagedag bij Likuni! Om 06:00 ging ik de deur uit om op pad te gaan naar het ziekenhuis. Zo vroeg is nog niemand wakker en kan ik heerlijk genieten van het nog slapende Lilongwe. Zelfs de minibusjes zijn rustig op dit tijdstip. De reis naar het ziekenhuis duurt ruim een uur waarvan ik bijna een half uur aan het lopen bent. Ja, aan m'n dagelijkse 30 minuten beweging kom ik wel! Met het minibusje ga ik door de buitenwijken van Lilongwe. Hier zie je vooral kleine hutjes met rieten dakjes en mensen op een vuilniszak zitten die fruit verkopen. In deze buitenwijk komen ook niet zo vaak blanke mensen dus ze vinden mij allemaal reuze interessant.

's Ochtends beginnen ze in het ziekenhuis met het voorlezen uit de bijbel. Daarna wordt er met z'n alle gezongen en gaan ze bidden. Bijzonder om dit zo mee te maken! Hierna worden eventuele mededelingen gedaan en gaat iedereen naar een zaaltje waar gezamenlijk wordt overgedragen. Hierna begon dan eindelijk echt mijn stage, op de vrouwen afdeling. De verpleegkundigen zijn allemaal heel aardig en ik voel me heel erg welkom. We begonnen gelijk met de artsenvisite. Dit gaat half in het Engels en half in het Chichewa. Voordat ik doorheb dat het weer over is gegaan op Engels is het gesprek al voorbij. Hmm, dat gaat vast wennen.
Na de visite mocht ik antibiotica geven aan een patiënt. Dit wordt niet zoals in Nederland opgelost in een zakje NaCl, maar gewoon rechtstreeks in het infuusnaaldje gespoten. Terwijl dit erg pijnlijk is... auw... Daarna ging de arts een onderzoek doen en trok daarvoor steriele handschoenen aan. Met die steriele handschoenen pakte hij vervolgens wel gewoon de hand van de patiënt en de dekens vast. Tja, zo gaat dat hier blijkbaar in Afrika. In mijn middagpauze, die anderhalf uur duurt, kwam ik overal slapend personeel tegen. Ook heel normaal hier. Na de pauze heb ik ook nog een miskraam gezien. Nou dat was me een dagje wel. Ik ben benieuwd wat morgen allemaal met zich meebrengt!

Op woensdag stond ik op de mannenafdeling. Voordat ik daar heen ging werd ik eerst na het gebed voorgesteld aan al het personeel. Dat was best spannend. Na de overdracht heb ik nog een klinische les over urineweg infecties bijgewoond. Best leuk om te zien hoe ze dat hier doen. Eenmaal op de mannenafdeling bleek er maar één patiënt te liggen. De hele ochtend was het dus zitten en een beetje praten met de verpleegkundigen. Die waren trouwens de hele tijd chichewa met elkaar aan het praten. Tja, daar zit je dan... Zij moeten ook een beetje aan mij wennen. Gelukkig kwam rond 11:00 de supervisor van het Kamuzu College en had ik wat afleiding. Daarna kwam Janneke nog even langs om te kijken hoe het met mij ging. Gelukkig was de dag toen zo om. Ja dit dagje was een stuk minder dan de dag ervoor. Maar ook dit hoort erbij.

Op donderdag stond ik op de kinderafdeling. Hier werd ik heel warm ontvangen en ik werd gelijk overal mee naar toe gesleept. Alles werd voor me vertaald naar het Engels en het was reuze interessant allemaal. Wat mij heel erg opviel is dat bijna alle kinderen Malaria en bloedarmoede hebben. Hier zijn ze echt doodziek van. Gelukkig werken de antimalaria medicijnen erg snel en zijn de meeste er ook zo weer bovenop. Bij kinderen wordt de medicatie trouwens ook zo het infuus ingespoten. Heel erg zielig, ze krijsen het allemaal uit van de pijn. S' middags kon ik nog meekijken bij jet verzorgen van een wond en daarna was de dag alweer voorbij.

Vandaag stond ik op het OPD. Eerst heb ik in de ochtend nog een presentatie over nieuwe medicijnen van een bedrijf uit India bijgewoond. Daarna ging ik naar de afdeling. In het kamertje waar ik zat kwamen veel zieke kindjes langs. Sommige kregen een prikje en mochten weer naar huis terwijl andere te ziek waren en moesten blijven. Als ze moesten blijven kregen ze gelijk een infuusnaaldje. Ze vroegen mij of ik dit wilde doen, maar voorlopig laat ik de infuusjes prikken nog even over aan de verpleegkundigen. Ik hou het nog voorlopig alleen nog even bij het geven van injecties. Verder was er voor mij niet veel te doen behalve wat meekijken. Ach, dat komt vanzelf wel!

S avonds hebben we heerlijk zelfgemaakte patat op. Een goede start van het weekend! Als we eten over hebben gooien we het trouwens niet weg. Dit geven we aan de night guard. Die is hier ontzettend blij mee. Ondertussen ben ik al ruim anderhalf week in Malawi en begin ik steeds meer te wennen. Deze week is echt ontzettend snel voorbij gevlogen. Vanaf volgende week start ik voor drie weken op de vrouwenafdeling. Ik ben reuze benieuw en heb er zin in!

Liefs, Marit